شديد) در انتقال پیام‌های الکتريکي بين دهليزها و بطن ها . در واقع بلوک قلبی زمانی اتفاق مي افتد که يک ايمپالس (پيام الکتريکي) دهليزي با تاخير به بطن هدايت شود يا اصلا هدايت نشود. در اين حالت، هماهنگي بين انقباضات دهليزها و بطن ها از بين مي رود. کنترل ضربان قلب ديگر بطور طبيعي که به هنگام فعاليت يا استرس، تند و در ساير زمانها کند مي شد انجام نخواهد گرفت. بلوک قلب مي تواند در هر سني رخ دهد .

ساختار قلب
قلب یک انسان سالم تقریبا 60 تا 100 بار در دقیقه ضربه می زند. ضربان قلب انقباض ماهیچه های قلب است که خون را در اطراف بدن به گردش در می آورد. قلب انسان متشکل از دو پمپ است: قلب راست که خون را از اعضای محیطی دریافت می کندو به ریه ها پمپ می کند. قلب چپ که خون اکسیژنه را از ریه ها می گیرد و مجددا آن را به اعضای محیطی پمپ می کند. هر پمپ از یک دهلیز و یک بطن تشکیل شده است. دهلیزها نقش پمپ زمینه ساز را دارند که بطن ها را پر از خون می کنند. بطن ها منقبض می شوند و فشار زیادی بر خون وارد می کنند که آنرا در دستگاه گردش خون پیش می راند.

قلب دارای نوعی دستگاه خاص هدایتی است که خاصیت ریتمیک ذاتی خود را حفظ می کند. دستگاه هدایتی پتانسیل های عمل را به سراسر عضلات قلب می فرستد. هر ضربان قلب با یک پتانسیل عمل خود بخود آغاز می شود. شروع آن از گره سینوسی دهلیز راست، در نزدیکی مدخل ورید اجوف فوقانی است. پتانسیل عمل هم در دهلیزها و هم در گره و دسته A-V حرکت می کند و وارد بطن ها می شود.

تحریک ریتمیک قلب
قلب دارای دستگاه خاص برای خود تحریکی ایمپالسهای ریتمیک است تا انقباض مکرر خود را سبب شود. این دستگاه ایمپالسها را به سراسر قلب هدایت می کند. این خاصیت دهلیز ها را زودتر از بطن ها وادار به انقباض می نماید. در این حالت بطن ها پیش از انقباض، فرصت کافی برای پر شدن بیشتر از خون را دارند.

دستگاه ویژه تحریک و هدایت در قلب
بخش های دستگاه هدایت ریتمیک و اعمال آنها از این قرار است:

گره سینوسی یا گره سینوسی دهلیزی که ایمپالس قلبی را آغاز می کند.
مسیر بین گرهی که ایمپالسها را از گره سینوسی به گره دهلیزی بطنی هدایت می نماید.
گره A-V که ایمپالسها را بر سر راه دهلیزها به بطن ها با تاخیر مواجه می کند.
باندل (دسته) A-V که ایمپالسها را کند می سازد و از گره A-V به بطن ها هدایت می نماید.
باندل های راست و چپ فیبرهای پورکنژ که ایمپالسها را به تمام قسمت های بطن ها هدایت می کنند.
گره سینوسی سرعت ضربان قلب را کنترل می کند. گره سینوسی از آن رو ضربانساز طبیعی قلب است. این گره سریعتر از سایر بافت های دستگاه هدایتی قلب تخلیه می شود. هنگامی که گره سینوسی تخلیه می گردد، ایمپالسها به گره A-V و فیبرهای پورکنژ می فرستد و بدین وسیله آنها را پیش از آن که خود بتوانند تخلیه شوند، تخلیه می نماید.

بلوک قلبی چیست؟
گاهی اختلالات عملکرد قلب به دلیل وجود اختلال در عضله قلب نیست، بلکه به علت ریتم غیر طبیعی قلب است. علل غیرطبیعی بودن ریتم قلب عبارتند از:

ریتمیسته غیر طبیعی گره سینوسی.
انتقال عملکرد ضربانسازی از گره سینوسی به سایر قسمت های قلب.
بلوک (وقفه) هدایت ایمپالس در قلب.
وجود مسیر غیر طبیعی هدایتی در قلب.
تولید خود به خودی ایمپالس های غیر طبیعی در هر قسمت قلب.
انواع بلوک قلبی
بلوک قلبی مشکل سیستم الکتریکی در قلب شما است که باعث تغییر در میزان یا ریتم ضربان قلب شما می شود. ممکن است موج تحریک الکتریکی قلب در نقطه‌ای از مسیر، کند یا متوقف شود. در اغلب موارد، بلوک قلبی ناشی از یک مشکل در گره A-V است. بلوک A-V شایع ترین نوع بلوک قلبی است. سطوح مختلف بلوک قلبی عبارتند از:

بلوک قلبی درجه اول: سیگنال های الکتریکی تنها کمی کاهش می یابد. ممکن است علائم مشخصی نداشته باشید. بلوک قلبی درجه اول شایع است.

بلوک قلب درجه دوم: برخی از سیگنال های الکتریکی به بطن های قلب شما نمی رسد. ضربان قلب آهسته یا نامنظم است.

بلوک درجه سوم (بلوک کامل قلب): سیگنال الکتریکی از دهلیزها به بطن ها نمی رسد. قلب ممکن است قادر به پمپ کردن خون و اکسیژن کافی به مغز و بدن نباشد.

علل ایجاد بلوک قلبی چیست؟
بلوک قلبی ممکن است به علل زیر رخ دهد:

بیماری شریان های قلب.
بیماری عضله قلب.
حمله قلبی.
برخی از انواع جراحی.
برخی از داروها.
افزایش سن.
تولد زود هنگام و مشکلات مادرزادی.
بیماری های قلبی.
تب روماتیسمی.
عفونت قلب.
علائم و نشانه های بلوک قلبی
خستگي.
ضعف يا گيجي. احساس سبکي سر.
تپش قلب يا کندي و نامنظمي ضربان قلب.
تنگي نفس.
آنژين قلبي.
نارسايي قلبي.
سنکوپ (غش).
از دست دادن ناگهاني هوشياري
تشنج از علائم بلوک قلبي مي باشند. در موارد خفيف تر گاهي بدون علامت است.

تشخیص بلوک قلبی
تعدادی از آزمایش های تشخیصی برای بلوک قلبی وجود دارد.

الکتروکاردیوگرام (ECG) رایج ترین آزمایش است. تشخيص با نوار قلبي و در صورت لزوم تست ورزش يا تستهاي ديگر قلبي داده مي شود. بررسي هاي تشخيصي مخصوص براي سنجش فعاليت الکتريکي قلب: مثل استفاده از دستگاه هولتر براي مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت . با استفاده از آن مي توان اختلالات ضرباهنگ قلب را از يک روز تا دو هفته مورد بررسي قرار داد. اين دستگاه هر بار به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت به بيمار بسته مي شود و ضربان قلب وي را ثبت مي کند.

راه های درمان بلوک قلبی
درمان بستگی به نوع بلوک قلبی شما و علت ایجاد آن دارد. اغلب بلوک قلبی نیاز به درمان ندارد. اگر بلوک شدید باشد، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.با جراحی یک دستگاه ضربان ساز تحت پوست روی قفسه سینه خود قرار دهید. ضربان ساز یک دستگاه باتری دار است که به ضربان قلب شما در یک ریتم سالم کمک می کند. ضربان ساز توسط پزشکان زیر پوست بیماران ایمپلنت می شود. هدست (سیم) متصل به دستگاه بر روی سطح قلب (در نوزادان) قرار می گیرد. این دستگاه از طریق رگها به داخل قلب (در کودکان بزرگتر و نوجوانان) وصل می شود. سیم های ضربان ساز به عنوان سینوس جایگزین و گره های A-V عمل می کنند. سیگنال های الکتریکی دستگاه به بطن می رسند و بلوک قلب را اصلاح می کنند.

توصیه های مهم برای مبتلایان به بلوک قلبی
برنامه درمان خود را دنبال کنید. اطمینان حاصل کنید که تمام داروها را طبق تجویز پزشک مصرف می کنید. سعی کنید سبک زندگی سالم داشته باشید،یک رژیم غذایی سالم بخورید. وزن ایده ال داشته باشید. اگر وزن اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید. ورزش سبک برای شما مناسب است. اگر سیگاری هستید آنرا ترک کنید. خواب کافی داشته باشید. از پزشک خود در مورد چه فعالیت هایی باید انجام دهید راهنمایی بخواهید. از پزشک خود بپرسید، چه زمانی می توانید به فعالیت های عادی خود بازگردید. مراقبت از خود در خانه را یاد بگیرید.

منبع: drdr